Nobel baýragynyň eýesi
Hytaýyň awtomatlaşdyryş gurallarynyň atasy
Doktor Çen-Ning Yangang, Nobel baýragynyň eýesi fizik hökmünde giňden bellendi. Hisöne parlaklygynyň arkasynda has az tanalýan şahsyýet - ilkinji halypasy professor Wan Zhuxi durdy. Wanganyň intellektual binýadyny emele getirmek bilen çäklenmän, Hytaý Hytaýyň awtomatlaşdyryş gurallarynda öňdebaryjy bolup, häzirki wagtda bütin dünýäde elektrik energiýasy öndürýän tehnologiýalara esas goýdy.
Irki durmuş we akademiki syýahat
1911-nji ýylyň 7-nji iýunynda Hubeý welaýatynyň Gong'an etrabynda doglan Çing neberesiniň garaňky döwründe Wan Zhuxi başyndan bäri hilegärdi. Orta mekdebi gutarandan soň, Tsinghua uniwersitetine-de, Milli Merkezi uniwersitetine-de kabul edildi, netijede Tsinghua-da fizika ugrundan bilim aldy.
Döwlet stipendiýasy bilen sylaglandy, soňra Kembrij uniwersitetinde statistika fizikasyny öwrendi we häzirki zaman teoretiki ylym dünýäsine çümdi. Wang Hytaýa gaýdyp geleninden soň, 27 ýaşynda Kunmingdäki Milli Günorta-Günbatar Associated Uniwersitetiniň fizika professory wezipesine bellendi.
Esasy pursatlar:
• 1911: Hubeýde doguldy
• 1930-njy ýyllar: Tsinghua uniwersiteti
• 1938: Kembrij okuwy
• 1938: 27 ýaşynda professor
Akademiki ýolbaşçylyk we milli hyzmat
Hytaý Halk Respublikasy döredilenden soň, professor Wan birnäçe täsirli akademiki we dolandyryş wezipelerini ýerine ýetirdi:
- Fizika bölüminiň müdiriTsinghua uniwersitetinde
- Nazary fizika müdiriwe soňraWise-prezidentPekin uniwersitetinde
Medeni ynkylap döwründe onuň ýoly ep-esli kesildi. Jiangxi welaýatynyň zähmet fermasyna iberilen Wang akademiýadan aýryldy. 1972-nji ýyla çenli, öňki okuwçysy Çen-Ning Yangaň Hytaýa gaýdyp gelip, premýer-ministr Zhou Enlaýdan haýyş edip, Wan tapyldy we Pekine getirildi.
Ol ýerde lingwistik taslamanyň üstünde ýuwaşlyk bilen işledi: Täze radikal esasly hytaý nyşan sözlügini düzmek - ozalky fizika gözleglerinden has uzakda.
Ylma gaýdyp gelmek: Akymy ölçemegiň esaslary
1974-nji ýylda Wang, Pekin uniwersitetiniň wise-prezidenti Şen tarapyndan ylmy işe gaýdyp gelmek üçin, hususan-da, täze nesil gözlegçileriň agyrlyk funksiýalaryna düşünmegine kömek etmek üçin çagyryldy, bu elektromagnit flometrleriň döreýän tehnologiýasy üçin möhüm düşünje.
Agram funksiýalarynyň näme üçin möhümdigi
Şol döwürde senagat elektromagnit akymlary uly, çylşyrymly we gymmatdy - birmeňzeş magnit meýdanlaryna we gözenek ýygylygy sinus tolkunyna esaslanýar. Bu zerur datçigiň turbanyň diametrinden üç esse uzynlygy, olary gurmak we goldamak kyn bolýar.
Agram funksiýalary täze teoretiki modeli hödürledi - akym tizliginiň profiline az täsir eden datçik dizaýnlaryny we şeýlelik bilen has ykjam we ygtybarly. Bölekleýin doldurylan turbalarda dürli suwuklyk belentliklerini takyk akym tizligi we meýdan ölçegleri bilen baglanyşdyrmaga kömek etdiler - elektromagnit akym ölçeglerinde häzirki zaman signalyny düşündirmek üçin esas goýdular.
Kaifengdäki taryhy leksiýa
1975-nji ýylyň iýun aýynda jikme-jik golýazma düzülenden soň, professor Wan Kaifeng gurallar zawodyna baryp, Hytaýyň gurallaryny ösdürmegiň ugruny üýtgetjek iki günlük leksiýa okady.
Ujypsyz geliş
4-nji iýunda irden sary plastmassa turba bilen örtülen gara portfeli alyp, solan goňur kostýum geldi. Ulag ýok, ol bir gije spartan myhmanhanasynda galdy - hammam ýok, kondisioner ýok, diňe çybyn tor we agaç düşek.
Bu pespäl şertlere garamazdan, leksiýasy - esasly, berk we geljegi uly - zawodyň inersenerlerine we gözlegçilerine uly täsir etdi.
Hytaýda miras we täsir
Leksiýadan soň, professor Wan Kaifeng gural zawody bilen ýakyn aragatnaşyk saklap, birmeňzeş magnit meýdany akym ölçegleri üçin synag synaglary barada görkezme berdi. Onuň taglymaty täzelik we hyzmatdaşlyk tolkunyny döretdi:
Şanhaý ýylylyk gurallary instituty
Huazhong Tehnologiýa Instituty (Prof. Kuang Shuo) we Kaifeng Gurallar Zawody (Ma Zhongyuan) bilen hyzmatdaşlykda
Şanhaý Guanghua gural zawody
Şanhaý Jiao Tong uniwersiteti bilen bilelikdäki taslamalar (Huang Baosen, Şen Haijin)
3-nji Tianjin gural zawody
Týanjinin uniwersiteti bilen hyzmatdaşlyk (Prof. Kuang Jianhong)
Bu başlangyçlar, Hytaýyň akymy ölçemekde mümkinçiliklerini ösdürdi we empirik dizaýndan teoriýa esaslanýan innowasiýa geçmäge kömek etdi.
Global senagata hemişelik goşant
Häzirki wagtda Hytaý, suwy bejermekden, nebithimiýa önümlerinden başlap, azyk önümçiligine we derman önümçiligine çenli pudaklarda ulanylýan tehnologiýalar bilen elektromagnit akym ölçeg önümçiliginde dünýäde öňdebaryjylaryň arasynda durýar.
Bu öňegidişligiň köpüsini, Nobel baýragynyň eýelerine halypalyk eden, syýasy yzarlamalara sezewar bolan we bir pudagy ýuwaşlyk bilen rewolýusiýa eden adam, professor Wang Zhuxi-iň öňdebaryjy teoriýasyndan we üýtgewsiz yhlasyndan gözbaş alyp bolar.
Ady giňden belli bolmasa-da, mirasy häzirki dünýäni ölçeýän, düzgünleşdirýän we güýçlendirýän enjamlara çuňňur ornaşypdyr.
Gurallar barada has giňişleýin öwreniň
Iş wagty: Maý-22-2025